Toplumun inancından ve kültüründen kaynaklanan temiz toplum anlayışı yavaş yavaş ortadan kalkıyor mu? Evet, görünen köye kılavuz istenilmez, neden mi? Çünkü görülen, izlenen ve çıkan sonuçlardan anlaşılıyor ki Türkiye siyasetinin davranışlarında ve uygulamalarında temiz bir toplum iddiası ve hedefi yoktur. Temiz toplum baştan halkın inanışına, kültürüne ve genel kabul görmüş davranışlarına ve evrensel hukuk kurallarına ve toplumun üzerinde mutabakata vardığı kurallarla, yeni bir anayasa ve yasaların hazırlanması gerekir. Hazırlanan yasalara 7 den 70 e herkes uyarak ve herkese uygulanarak bir hukuk kültürüne alışmamız gerekir. Eğer bu hukuk kültürü davranış ve uygulamalarımızda etkin olmazsa, baştan aşağıya kadar özümsenmezlerse, kurallara göre davranışlar sergilenmezse, temiz toplum ve temiz siyaset temenni olmaktan öteye geçemez. Yüzyıldan beri zikzaklarla dolu yönetim anlayışımız hep bundan kaynaklanmaktadır. Kısacası bir hukuk devleti olamadık, kişilere umutla sarılıyoruz. Kurtuluşu kişilere taparcasına bağlanarak onlardan mucizevi bir beklenti içine giriyoruz ve bir aşiret devletini aşmış değiliz. Bu bizi düzlüğe çıkaracak bir anlayış değildir. Bugün eğer bir hukuk ahlakı almış olsaydık. Yolsuzluklar ve kul hakkına girmek hayallerde bile geçmeyecekti. Özel kuruluşlardaki yönetim anlayışı ve uygulamaları, Devletin resmi idare sisteminden o etkin idare anlayışını bulamazsınız. Geçenlerde bir arkadaşımla sohbet ederken, sohbet arasında bir bankada çalışan ve yeğeni olan bir personelden söz etti. Bir bankanın veznesinde göreve başlamış, veznede iş yükünü azalmış yaptığı çalışmalar daha öncekinden %50 artarak devam etmiş, merkezden bunun çalışmalarını izlemişler ve şef yapmışlar. Şeflikte de göstermiş olduğu başarı onu bir ilçe de müdür yapmışlar. Aynı performansı devam edince merkeze çağırarak çalışmayı merkezden üst bir kadroya atanmasını yapmak istemişler ilgili personelin kendi isteği olmadığından dolayı yerinde kalmış. Devletin Personel Başkanlığı böyle mi çalışıyor. Üzülerek söylemek isterim ki böyle çalışmıyor. Hatta Personel başkanlığı bile saf dışı bırakarak eş dost ayağıyla atamalar yapılmakta siyasette bu şekilde çalışmaktadır. Böyle bir çalışma elbette ki sonuçları iyi olmayacaktır. Yönetimde zikzaklar oluşacak, yolsuzluklar ve rant, israf devam edecek, buna engel olunmazsa ülke daha çok kötü sonuçlarla karşı karşıya kalabilir. En azında o bankanın yönetimi kadar olmaya çalışmak lazım. Bu ülkeye ve bu insanlara yazıktır. Sonuç kara topraktır. Orada herkes hesabını verecektir. O terazide hakkın terazisidir, şaşmaz. Bazen acilen bu dünyada da verir.
Biz evrensel hukuk kurallarını içimize sindirmedikçe ve uygulamada buna dikkat edilmedikçe, bu ülke daha çok zikzaklar çizerek yönetilmeye çalışılacak ve daha zor günler bizleri beklemektedir.