Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları şöyle:
"Çanakkale deniz zaferimizin 105. yıl dönümünde aziz şehitlerimizi hürmetler yad ediyorum. Bu vesileyle asırlardır ülkemizin bağımsızlığı için canlarını feda eden bütün şühedaya, şehit düşen güvenlik güçlerimize Allah'tan rahmet niyaz ediyorum. Çanakkale Savaşları'nın muzaffer komutanı, İstiklal Savaşı'mızın Başkomutanı Gazi Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarını rahmetle yad ediyorum.
"İnsanlık tarihi boyunca salgın hastalıklar çok ciddi can kayıplarına yol açmıştır. Tarih kitaplarında Avrupa nüfusunun 3'te 1'i ile 3'te 2'sinin ölümüyle sonuçlanan salgın hastalıklardan söz ediliyor. Kendi tarihimizde de İstanbul nüfusunun yarısının hayatını kaybettiği salgınlara rastlıyoruz. Salgınlar, büyük siyasi, sosyal ve ekonomik dönüşümlerin de tetikleyicisi olmuştur. Osmanlı'nın İstanbul'u fethi ve Rönesans gibi pek çok hadisede bu dönüşümlerin izini görmek mümkündür. Yakın tarihimizde de SARS gibi salgın hastalıklarla mücadele edilmiştir. Ayrıca dünyamız 2009'daki domuz gribi, 2014'te Ebola salgını gibi tehditlerle yüzleşmiştir. İlaç sektöründe yaşanan gelişmeler büyük can kayıplarının önüne geçmiştir.
"Salgın hastalıkların kitlesel ölümlere yol açma tehlikesi hala vardır. Her türlü hastalığa karşı hızlı ve etkin önlemler alınması gerekiyor.
"Artık hiçbir şeyin aynı şekilde gidemeyeceği açıktır. Köklü değişiklikler yaşanması muhtemel bir döneme giriyoruz. Türkiye'nin bu fotoğrafı kendi içinde avantajlı bir yerde durdurarak oraya döndürmesi şart. Ülkemizin temel alanlarında gerçekleştirdiğimiz büyük dönüşüm sayesinde Türkiye bu süreç en hazırlıklı şekilde yakalanmıştır. Ülkemizin uyguladığı politikalar özel sektörü desteklerken, eğitim, sağlık, sosyal hizmetler gibi alnalarda kesintisiz sürmesini sağlamıştır. Batı ülkeleri ise tüm temel kamu hizmetlerini görünüşte özel sektöre terk ederek ama aslında başından savarak halkını yalnız bırakmıştır. Avrupa ülkeleri hastaneleri ve diğer hizmet kurumlarını devletleştirmeye başladı. Kriz derinleştikçe bu tür tartışmalar artacaktır.
"Yaşadığımız sürecin bu derin arka planını ve geleceği görerek değerlendirmemiz gerekiyor. Bir yanda sorunun çözümü için gayret edcek, diğer yandan da geleceği inşa etmenin mücadelesini vereceğiz. Büyük ve güçlü Türkiye hedefimize 2053 ve 2071 vizyonlarımıza bağlılığımızı artırarak daha çok çalışacağız. 21. asrı Türkiye'nin asrı haline getireceğiz.
"Yeni Koronavirüs hastalığı Çin2in Vuhan şehrinde tespit edildi. Ocak ayının birinci yarısında ilk ölüm haberi geldi. Hemen ardından hastalık Tayland, Japonya ve ABD'de de görüldü. OCak ayının son haftasında Çin yönetimi Vuhan'dan başlayarak virüsün görüldüğü şehirleri karantinaya almaya başladı. BVirüs Avrupa'da ilk olarak 27 Ocak'ta Fransa'da tespit edildi. DSÖ acil durum ilna etmeye karar verdi. Şubat ayı başında Çin'de ölümler artarken, Avustralya, BAE gibi ülkelerden yeni vaka haberleri geldi. Yolcu gemilerinden sınır kapılarına kadar tüm ulaşım araçlarında karantina tedbirleri yaygınlaştırılmaya başlandı. Şubat ayına gelindiğinde Kovid-19 teşhisi 40 bini geçerken, ölenlerin sayısı bine yaklaştı ve SARS salgınındaki can kaybını geride bıraktı. Çin dışındaki ülkelerde de ölümlerin başlamasıyla salgının dünya çapındaki faturası ağırlaştı.
"Şubat'ın üçüncü haftasında İran'da ve İtalya'da virüsün hızla yayıldığı görüldü. Şubat'ın son ayında virüs geniş bir alanı etkisi altına almıştı. Suudi Arabistan 27 Şubat'ta umre ziyaretlerini askıya aldığını açıkladı. İtalya'daki ölümler dikkat çekici şekilde arttı. DSÖ dünya çapında Koronavirüs pandemisi ilan etti. Pek çok ülke havayolu ulaşımı başta olmak üzere sınırlarını kapatmaya yönelik tedbirler aldı. Aynı şekilde insanların günlük hayatlarında evlerinde kalmalarını sağlamaya yönelik pek çok önlem açıklandı. Bugün Kovid-19 hastalığı teşhis edilen kişi sayısı 200 bine, ölen kişi sayısı ise 8 bine yaklaşmıştır. Teşhis koyulanlardan 80 bini iyileşirken, kalanların tedavisi sürmektedir.
"Kimi ülke hızla sınırlarını kapatıp sıkı karantinaya başvururken, kimileri de hastalığın serbest dolaşımına izin vermeyi tercih etmektedir. Türkiye en başından beri süreci yakından izlemiş ve tedbirlerini hayata geçirmiştir. 6 Ocak'ta Sağlık Bakanlığı bünyesinde operasyon merkezi 10 Ocak'ta da Bilim Kurulu oluşturarak gelişmeleri takibe aldık. 19 Ocak'ta herkesi bilgilendirdik.
"Dışişleri, Sağlık ve Milli Savunma bakanlıklarımızın işbirliğiyle Vuhan'daki vatandaşlarımızı ülkeye getirerek karantinaya aldık. Bu yolcuların hiçbirinde hamdolsun virüs çıkmadı. Yolcuların termal kamerayla taranması ve bilgilendirilmesi işlemine geçtik. 3 Şubat'ta Çin'e olan tüm uçuşları durdurduk. Bu tarihte de aşamalı olarak önlemleri genişlettik.
"27 Şubat'ta İran, Irak ve Gürcistan'la sınırlarımızda sahra hastaneleri kurduk, İtalya ile tüm yolcu trafiğini durdurduk. 2 Mart'ta umreden dönen herkesin sağlık muayenesinden geçirilmesini kararlaştırdık. 6 Mart'ta İtalya'da bulunan yabancı uyrukluların ülkemize girişini yasakladık, vatandaşlarımız için de karantina zorunluluğunu getirdik.
"Sağlık Bakanı'mız 12 Mart'ta ilk defa Avrupa'dan gelen bir vatandaşımızda Kovid-19 teşhisinin pozitif çıktığını paylaştı, ben de kendilerine Allah'tan rahmet diliyorum.
"Birileri farklı şeyler söyleyebilir, bizim bütün hedefimiz insan hayatıdır. Altyapısı uygun mesleki teknik ve anadolu liselerimizi dezenfektan ve cerrahi maske yapabilecek hale getirdik. Haziran ayında yapılacak sınavların soru hazırlığı da tatil süreleri göz önünde bulundurularak yapılacaktır. Bu sınavları ileri bir tarihe ertelemeyi de gündemimize alabiliriz. Bu vesileyle bugün 20 bin öğretmenimizin atamasını gerçekleştirdiğimizi paylaşmak isterim, hayırlı olsun.
"13 Mart'ta ülkemizdeki vaka sayısı 5'e çıktı, aynı gün yine şahsımın başkanlığında yapılan kapsamlı bir toplantıda yeni kararlar alındı. Avrupa, Fransa ve İspanya dahil 9 Avrupa ülkesiyle havayolu ulaşımını durdurduk. Hastanelere ziyaretçi sınırlaması getirdik.
"Ceza insan kurumlarındaki görüşler ile nakillere ara verdik. Acil olmayan duruşmaların ve diğer adli işlemlerin ertelenmesinin yolunu açtık. Kültür sanat faaliyetlerini nisan sonuna kadar erteledik. Kronik rahatsızlığı olanların hastaneye gitmeden ilaçlarını almaya devam edebilmelerine imkan tanıdık. Nisan ayı sonuna kadar planlanan tüm bilimsel faaliyetleri, açık kapalı toplantıları, askeri tatbikatları, bedelli askerlik celplerini erteledik. İhracatçılarımızın etkilenmemsi gereken her türlü tedbiri aldık. Salgının yaygın olduğu İran üzerinden yapılan ticaretin TIR güzergahlarını başka bir yere yönlendirdik. İtalya ve Fransa'ya yapılan seferleri insan teması olmaksızın gerçekleşir hale getirdik. Vatandaşlarımıza fahiş fiyatlarla çalışan firmalara, özellikle bütün birimlerimizi devreye sokarak denetimlerimizi yoğunlaştırdık, cezaları artırdık. Alınacak tedbirleri sürekli istişare ettik ve çözümleri hayata geçirdik. 14 Mart'ta umreden dönen vatandaşımız yeni vaka olarak kayıtlara geçti. Umreden dönen vatandaşlarımızın karantinaya alınması uygulamasını başlattık. Ankara ve Konya'da 10 bin 300 vatandaşımızı karantinaya aldık. Bar, gazino, eğlence kulübü ve müze ile kütüphanelerin faaliyetlerini durdurduk. 16 Mart'ta uçuşların durdurulduğu ülkelerden gelen tüm vatandaşlarımızın 14 gün karantinada tutulmasını kararlaştırdık. En yüksek risk grubunda bulunan cami cemaatinin korunması açısında en önemli adımı atmış olduk. Kapalı çocuk oyun alanı, taziye evi gibi mekanların faaliyetlerine geçici süreyle ara vermesini kararlaştırdık. Genel kurullar ve eğitim çalışması gibi faaliyetleri erteledim. Ben partimin bu noktadaki bütün faaliyetlerini erteledik. Hızlı sonuç veren Kovid-19 testlerinin yapıldığı laboratuvar sayısını 4'ten 16'ya çıkarılması kararını verdik.
"17 MArt'ta İngiltere ve Suudi Arabistan'ın da aralarında bulunduğu ülkelere e uçuş yasağı koyduk ve yasak konulan ülke sayısı 20'ye ulaştı. Bakanımız da vaka sayısının 47'ye yükseldiğini duyurdu. Dün de vaka sayısı 98'e çıkarken, 1 vatandaşımızı da kaybettik. Aldığımı tedbirlere destek veren, meseleye ahlaklı ve vicdanlı şekilde yaklaşan herkese şahsım ve milletim adına şükranlarımı sunuyorum. Bu süreçte virüs ülkemize gelmekte niye geç kaldı diye dizlerini dövenler, kaos çıkarmaya çalışanlar da çıktı. Milletimizle birlikte ülkemize yönelik her saldırıyı nasıl göğüslemişsek bu sıkıntıyı da aynı şekilde karşıladık. Ellerini ovuşturarak virüsün ülkemizi esir almasını isteyenlere fırsat vermedik, vermeyeceğiz.
"Allah'ın yardımı ve milletimizin desteğiyle bu sıkıntılı süreçte bırakın tökezlemeyi, daha da güçlenerek atlatacağımıza tüm kalbimle inanıyorum. Biz önce insa diyen öyle bir medeniyetin, 'İnsanı yaşat ki devlet yaşasın' diyen bir kültürün mensubuyuz. Aldığımız her tedbir hayatları korumaya yöneliktir. Bu tür hastalıklar pek çok inanın maruz kalması ve başkalarına bulaştırmasıyla yayılıyor. Sağlıklı insanlar rahatça atlatırken, bağışıklı sistemi zayıf kişiler ölümcül sonuçlarla karşı karşıya kalabiliyor. Bu hastalıktan en iyi korunma yolu virüsün bulaşmasını engellemektir. Alınan tedbirlerin tamamı hem kendimizin, hem de diğer insanların sağlığını koruma amaçlıdır. En iyi korunma yöntemi herkesin kendi kendine alacağı tedbirlerdir. Kimse bencilliği veya özensizliği sebebiyle toplumun sağlığını tehlikeye atma hakkına sahip değildir. Dünyadaki diğer ülkeler gibi Türkiye'deki tedbirler de salgın riski ortadan kalkana kadar geçici olarak uygulanacaktır. Açıklanan tedbirlere hassasiyetle riayet edersek evde kalma süresini 3 haftayla sınırlı tutabiliriz.
"Bilim insanları en iyi tedbirin temizlik olduğundan eminler. Temizliğin imandan geldiği öğüdüne uygun şekilde, günde 5 vakit elini yüzünü kollarını başını ayaklarını yıkayan kişi islami ve tıbbi olarak en ideal temizliği yapan kişidir. Kültürümüzde sarılmak, tokalaşmak önemli bir yer tutar. Zira sevgisini dokunarak göstermeyi seven bir milletiz ancak yaşadığımız süreç bir müddet buna ara vermemizi gerektiriyor. Salgın tehlikesi tamamen ortadan kalkana kadar sevgimizi yüreğimizle göstermekle yetineceğiz. OĞ yüzden gönül selamı.
"Peygamber efendimiz veba olan yere gidilmemesini, veba olan yerden de çıkılmamasını tavsiye aldım. Bugün bize düşen de Kovid-19 virüsünün bulaşma ihtimali olan yerlerden uzak durmak, maruz kalmışsak iyileşene kadar diğer insanlarla teması kesmektir.
"Bugün bize düşen görev gereken her türlü tedbiri alarak takdiri Allah'a bırakmaktır. Ülkemizin de maruz kaldığı virüs tehdidinin en kısa sürede bertaraf edilmesi için tüm imkanlarımızı kullanıyoruz. En büyük görev milletimize düşüyor, her bir fertten ricam tehdit geçene kadar mümkün olduğu kadar evlerinde çıkmamalarıdır. Kontrol edemeyeceğimiz her temas bizi taşıyıcı haline getirebilir. Bizi hasta etmese de sevdiklerimize bulaştırarak hastalıklarına yol açabiliriz. sosyal hareketliliği ne kadar azaltırsak virüsün yayılma hızını o derece düşürürüz. Toplu ulaşım araçları ve kapalı mekanlar başta olmak üzere insanların yakın mesafede bulunduğu ortak kullanım amaçlı her yer virüsün yayılma alanları.
"Herhangi bir şekilde virüse maruz kalmış tek bir kişinin dışarda dolaşması halinde gün içinde yüzlerce kişiye bunu bulaştırma ihtimali var. Vakit gönlümüzce gezme değil, tedbir, tevekkül, okuma, dinginlik vaktidir. Yapabileceğimiz her şeyi evimizden yapma, dış dünyayla irtibatı asgariye indirme vaktidir. Vakit, kendimizden fedakarlık etme vaktidir. Mecburiyeti olmadan hiçbir vatandaşımız tehdit ortadan kalkana kadar evinden çıkmamalı, kimseye temas etmemelidir. İşlerine giden vatandaşlarımız hemen evine dönmeli, kimseyle temas etmeden sabunla ellerini ve yüzünü yıkamalıdır.
"Çocukalarınızda dışarıya çıkmadan evde kitap okuyarak, derslerine çalışarak vakitlerini değerlendirmelerini istiyoruz. Yaşlılarımızın evden çıkmakla yetinmeyerek, ailenin dışarıyla irtibatı olan herkesle görüşmemeleri daha doğru olacaktır. Kimi Avrupa ülkeleri kimi dezavantajlı grupları, özellikle yaşlıları gözden çıkardan anlayışa kesinlikle katılmıyoruz. Bunun için yaşlılarımızı koruyup kollayacağız. Bilim Kurulu'nun önerisiyle İstanbul ve Ankara'da başlatılacak bir çalışmayla 65 yaş üzeri tüm yaşlılarımıza koruyucu maske ve kolonya dağıtacağız. Yalnız yaşayan 65 yaş üstü vatandaşlarımızın korunmasında herkese görev düşüyor.
"Kamu bankalarımız 76 yaş üzeri emeklilerimizin maaş ödemelerini isterlerse evlerinde yapacaklar. Huzur evlerimizdeki doktor sayısını da artırarak, yaşlılarımızın sağlığını daha yakından takip edeceğiz. Sağlık sistemimizi güçlü şekilde ayakta tutmak için yükü hafifletmemiz gerekiyor. Hayati olmayan sağlık sorunlarına aile hekimleri yoluyla çözüm aranmasını rica ediyorum. algın hastalık durumlraında hastaneler virüs bulaşma ihtimali en yüksek yerler haline gelmektedir. Yüksek ateş, kuvvetli öksürük ve nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkan vatandaşlarımız paniğe kapılmadan Alo 184'ü aramalıdır. Yapılacak yönlendirmeye göre hareket edilmesi halinde sağlık kurumlarımızdan verimli şekilde istifade edebiliriz.
"Kovid-19'a karşı aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarını da devam ettiriyoruz. Ar-Ge çalışmalarını yürüten Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tüm araştırmacıları bir araya getirdi. Önceki gün Almanya Fransa İngiltere liderleriyle, dün de İtalya Başbakanı ile yaptığım görüşmede ülkemizin onlara yapabileceği katkıları ele aldık. Salgın ilk başladığında Çin'e de destek vermiştik. Türk Hava Yolları hem dünyanın çeşitli yerlerdeki vatandaşlarımızın ailelerine kavuşturulması ve kargo hizmetlerinde çok büyük gayret gösterdi. THY'ye de gereken desteği vereceğiz.
"Türkiye olarak hızlı kararlar alarak ve süratle uygulamaya geçirerek ülkemizin bu krizden en az şekilde etkilenmesi için elimizden geleni yaptık, yapmaya devam ediyoruz. Çevremizdeki ülkelerde çok ciddi kayıplara yol açmasına rağmen, virüsün ülkemize gelişi hem geç, hem de sınırlı olmuştur. Tehlikenin kapımızı çalmasını beklemeden yeni ve etkin tedbirler alıyor ve uygulamaya geçiriyoruz.
"Hastalığın çıktığı ilk günden itibaren arkadaşlarımız sürecin ekonomik etkilerini yakından takip ediyorlar. Özellikle de ekonomi yönetimimiz ve ilgili bakanlarımız tüm iş dünyasının taleplerini ve öngörülerini toplayarak hazırlıklarını yaptı.
"Son yıllarda ekonomimizi hedef alan saldırılara karşı verdiğimiz mücadele sayesinde küresel türbülanslara güçlü bir bağışıklık sistemi geliştirerek biz hedefimizi koyduk ve yolumuza devam ettik. Bu 2 aylık direnme sürecini de en iyi şekilde atlatacağımızı ümit ediyorum. Hasarın boyutları kestirilemiyor. Bizim tüm senaryolara hazırlıklı olmamız gerekiyor. Gelişmekte olan ülkeler arasında pozitif ayrışan bir ülke olarak konumlanışımız da bir gerçektir. Borsaların çok sert değer kaybettiği 28 Şubat-16 Mart tarihleri arasında bizim kaybımız yüzde 17'de kaldı. Aynı tarihlerde Türk lirası olarak da gelişmekte olan ülkelerin hepsinden daha iyi bir direnç gerçekleştirdik. Ekonomimiz için koruma kalkanı olacak bir paketi devreye alıyoruz.
"MB likidite sıkıntısı yaşanmayacağının garantisini ortaya koydu. MB ihracatçımız için de önemli uygulamalar başlatık. nisan, mayıs ve haziran ayı vadeli faiz ödemeleri ekim kasım ve aralık aylarına ertelenerek azami vade 1 yıl uzatıldı. nisan, mayıs ve haziran ayında vadeleri dolan kredilerin kapama süresi de 1 yıl uzatıldı. İhracatçımız bu süreçteki belirsizliği rahat bir şekilde atlatabilecek.
"En büyük önceliğimiz üretim ve istihdam. Kamu özel sektör dayanışmasıyla daha da güçlenerek çıkacağız. Paketten istifade edecek firmalarla ilgili ön şartımız istihdam kaybına yol açmamalı. Firmaların nakit talebinin hızlıca karşılanması ve kredi kullanımında kısıtlamaya gidilmemesi de önemlidir. Finans kurumlarından da kredi şartlarının esnetilmesine yönelik adımlar bekliyoruz. Kredi çağırma, mevcut kredi limitini kullandırmama gibi uygulamalardan özenle kaçınmasını istiyoruz. Kurumlar firmaların, KOBİ'lerin, bireysel kesimin geçici iş ve ciro kaybında gelir kaybı yaşayanların taksit, öteleme, yapılandırma, düzenleme taleplerine olumlu cevap verilmelidir. Ekonomik İstikrar Kalkanı adını erdiğimiz bir paketle toplamda 100 milyar liralık bir kaynak setini böylece devreye alıyoruz. Bu çerçevede devreye sokacağımız tedbirler şunlar:
"1- Perakende, AVM, lojistik ulaşım, sinem, tiyatro, konaklama, etkinlik organizasyon sektörleri için KDV ve SGK ödemelerini nisan, mayıs ve haziranda 6'şar ay öteliyoruz.
"2- Konaklama vergisini kasım ayına kadar uygulamayacağız.
"3- Oteller için hasılat bedellerini 6 ay süreyle erteledik.
"4- İç havayolu taşımacılığından KDV oranını yüzde 18'den 1'e indiriyoruz
"5- Kovid-19'dan etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların ana para ödemelerini asgari 3 ay ödeyip gerektiğinde ilave finansman sağlayacağız.
"6- İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite koruma kapsamında stok finansmanı desteği vereceğiz.
"7- İşlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan vatandaşların Halkbank'a olan kredi borçlarını anapara ve faiz ödemelerini 3 ay düreyle faizsiz olarak erteleyeceğiz.
"8- Kredi Garanti Fonu limitini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkaracak, önceliği likidite ihtiyacı olan firmalar ile KOBİ'lere vereceğiz.
"9- Uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketleri alınmasını teşvik edeceğiz.
"10- 500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirme miktarını yüzde 80'den 90'a çıkaracağız.
"11- Nisan, mayıs ve haziran aylarında temerrüde düşen firmaların siciline mücbir sebep notu düşeceğiz
"12- Asgari ücret desteği devam edecek
"13-
"14- Kısa çalışma ödeneğini devreye alacak, bundan faydalanmak için gereken süreçleri kolaylaştıracak ya da hızlandıracağız.
"15- En düşük emekli maaşını 1500 TL'ye yükseltiyoruz.
"16- Emeklilerin bayram ikramiyesini nisan başında ödüyoruz.
"17- İhtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık kaynak ayırıyoruz.
"18- 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkarıyoruz.
"19- Tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılarımız için sosyal hizmet ve sağlık hizmeti programını devreye alıyoruz.
"Hiçbir virüsün Türkiye'den, Türk milletinin beraberliğinden daha büyük olmayacağını tekrar ederek hepinize sevgilerimi, saygılarımı sunuyorum."